Αρχοντής Καμπάνταης πρώην Επιθεωρητής Εργασίας Ν. Καβάλας
Με την επιμέλεια της Έφης Χατζηαγοράκη Ασκούμενης Δικηγόρου
Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 38 Ν. 1892/1990, όπως ισχύει μετά τις σχετικές τροποποιήσεις, κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική συμφωνία να συμφωνήσουν ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση). Η συμφωνία αυτή, εφόσον μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την ημέρα κατάρτισης της δε γνωστοποιηθεί στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται ότι καλύπτει σχέση εργασίας με πλήρη απασχόληση.
Συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση νοείται κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συνθήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφορά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπάγονταν ο εργαζόμενος αν είχε προσληφθεί με πλήρη απασχόληση. Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζομένους με κανονική απασχόληση, εκτός αν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι, οι οποίοι δικαιολογούν, όπως η διαφοροποίηση στο ωράριο εργασίας.
Οι έγγραφες ατομικές συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασίας πρέπει να συμπεριλαμβάνουν: α) τα στοιχεία της ταυτότητας των συμβαλλομένων, β) τον τρόπο παροχής εργασίας, την έδρα της επιχείρησης ή τη διεύθυνση του εργοδότη, γ) το χρόνο της απασχόλησης, τον τρόπο κατανομής εργασίας και της περιόδου εργασίας, δ) τον τρόπο αμοιβής και ε) τυχόν όρους τροποποίησης της σύμβασης.
Στις εποχιακές ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις οι έγγραφες ατομικές συμβάσεις γίνονται για ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο εργασίας μερικής απασχόλησης.
Η απασχόληση κατά την Κυριακή ή ημέρα αργίας και η νυκτερινή εργασία συνεπάγεται την καταβολή της νόμιμης προσαύξησης (Κυριακή 75%-Νύκτα 25%).
Όταν η μερική απασχόληση έχει καθοριστεί με ημερήσιο ωράριο μικρότερης διάρκειας από το κανονικό, η παροχή της συμφωνημένης εργασίας των μερικώς απασχολούμενων πρέπει να είναι συνεχόμενη και να παρέχεται μία φορά την ημέρα, η οποία δεν εφαρμόζεται στους οδηγούς αυτοκινήτων μεταφοράς μαθητών κ.λπ. ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, καθώς και στους καθηγητές φροντιστηρίων. Καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από το μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση είναι άκυρη.
Οι αποδοχές των εργαζομένων μερικής απασχόλησης υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζομένου και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας μερικής απασχόλησης.
Σε ό,τι αφορά το δικαίωμα της ετήσιας άδειας με αποδοχές και το επίδομα αδείας εφαρμόζονται οι διατάξεις του Α.Ν 539/1945, όπως ισχύουν (ετήσια άδεια με αποδοχές κ.λπ.) και του άρθρου 3 παρ. 16 του Ν. 4505/1966 (επίδομα αδείας) με βάση τις αποδοχές μερικής απασχόλησης.
Σε περίπτωση ανάγκης για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη. Όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνηθείσης.
Σε επιχειρήσεις με άνω τους είκοσι (20) εργαζομένους, ο πλήρως απασχολούμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει, μετά τη συμπλήρωση έτους εργασίας, τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας του από πλήρη σε μερική απασχόληση, με δικαίωμα επανόδου σε πλήρη απασχόληση, εκτός αν η άρνηση του εργοδότη δικαιολογείται από τις επιχειρησιακές ανάγκες. Ο εργαζόμενος στην αίτησή του, μετατροπής της σύμβασης εργασίας από πλήρους σε μερικής απασχόλησης, πρέπει να προσδιορίζει τη διάρκεια της μερικής απασχόλησης και το είδος της, στην οποία εάν ο εργοδότης δεν απαντήσει εγγράφως σε ένα μήνα θεωρείται ότι το αίτημα του εργαζόμενου έχει γίνει δεκτό.
Οι μερικώς απασχολούμενοι έχουν δικαίωμα προτεραιότητας, για πρόσληψη σε θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση, όταν η προσφορά εργασίας γίνεται με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας πλήρους απασχόλησης. Η προϋπηρεσία της μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό προϋπηρεσίας, που αντιστοιχεί στον κανονικό ημερήσιο χρόνο (νόμιμο ή συμβατικό) του συγκρίσιμου εργαζομένου και αντιστοιχεί σε μια ημέρα προϋπηρεσίας.
Στους μερικώς απασχολούμενους παρέχονται: α) δυνατότητες συμμετοχής στις δραστηριότητες επαγγελματικής κατάρτισης που εφαρμόζει η επιχείρηση υπό συνθήκες ανάλογες με εκείνες που αφορούν τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και αορίστου χρόνου, β) οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων εργαζομένων στην επιχείρηση.
Ο εργοδότης ενημερώνει τους εκπροσώπους των εργαζομένων για τον αριθμό των απασχολούμενων με μερική απασχόληση σε σχέση με την εξέλιξη του συνόλου των εργαζομένων, καθώς και για τις προοπτικές πρόσληψης εργαζομένων με πλήρη απασχόληση.
Με επιχειρησιακές ΣΣΕ επιτρέπεται η συμπλήρωση ή τροποποίηση των διατάξεων μερικής απασχόλησης, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά, για τους μερικώς απασχολούμενους όλων των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας.
Η μερική απασχόληση επιτρέπεται και στις δημόσιες επιχειρήσεις, τους οργανισμούς και τους λοιπούς φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα του Ν. 2190.94, όπως ισχύει σήμερα, με εξαίρεση το Δημόσιο, του ΟΤΑ (πρώτου και δευτέρου βαθμού), τα ΝΠΔΔ και φορείς για τους οποίους η μερική απασχόληση προβλέπεται από ειδικούς νόμους ή από διατάξεις κανονισμών που έχουν κυρωθεί με νόμους ή έχουν ισχύ νόμου και για τους οποίους φορείς εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 2190/1994, όπως ισχύει, με εξαίρεση αντιμετώπισης έκτακτων ή επειγουσών αναγκών, όπου συμφωνείται με σύμβαση ορισμένου χρόνου διάρκειας μέχρι έξι (6) μηνών μερικής απασχόλησης που δεν υπερβαίνει τις τέσσερις (4) ώρες ημερησίως.
